Osobowość Zależna
Osobowość zależna to jeden z rodzajów osobowości, który charakteryzuje się silną potrzebą zależności od innych osób, bycia pod wpływem innych oraz brakiem niezależności w podejmowaniu decyzji. Osoby o takiej osobowości mogą wykazywać następujące cechy i zachowania:
- Silna potrzeba akceptacji: Osoby z osobowością zależną często silnie pragną być akceptowane i lubiane przez innych. Często są gotowe podporządkować swoje potrzeby i życie, aby uniknąć konfliktów i utrzymać dobre relacje.
- Brak niezależności: Osoby z osobowością zależną mogą mieć trudności z podejmowaniem własnych decyzji i wyrażaniem swojego zdania. Często decydują się w zależności od opinii innych osób.
- Lęk przed odrzuceniem: Osoby z osobowością zależną często obawiają się odrzucenia lub porzucenia przez innych. Dlatego często angażują się w nadmierne przekonywanie innych do swojej wartości i potrzeb.
- Skłonność do bycia manipulowanym: Osoby z osobowością zależną mogą być podatne na manipulację ze strony innych, którzy wykorzystują ich potrzebę bycia potrzebnym.
- Unikanie konfliktów: Osoby z osobowością zależną często unikają konfliktów i trudnych sytuacji, aby nie narazić się na negatywne reakcje innych.
- Niskie poczucie własnej wartości: Osoby z osobowością zależną często mają niskie poczucie własnej wartości i polegają na innych, aby podnieść swoje poczucie własnej wartości.
- Brak asertywności: Osoby z osobowością zależną mogą mieć trudności z wyrażaniem swoich potrzeb i pragnień w sposób bezpośredni i asertywny.
Warto zaznaczyć, że osoba z osobowością zależną może potrzebować wsparcia i pomocy psychologicznej w celu rozwoju zdrowszych wzorców zachowań i budowania silniejszego poczucia własnej wartości. Terapia może pomóc osobie zrozumieć i zmienić te nawyki, które mogą prowadzić do trudności w relacjach i w życiu codziennym.
Osobowość obsesyjno-kompulsywna
Osoby z tą osobowością mogą mieć tendencję do nadmiernego skupiania się na szczegółach, porządkowania rzeczy, kontrolowania otoczenia i dbania o perfekcję. Oto kilka głównych cech charakteryzujących osobowość obsesyjno-kompulsyjną:
- Perfekcjonizm: Osoby o tej osobowości dążą do osiągnięcia doskonałości w swoich działaniach. Mogą być bardzo krytyczne wobec siebie i innych, dążąc do doskonałego wykonania każdego zadania.
- Obsesyjność: Osoby te mogą mieć natrętne myśli, obawy lub obsesyjne myśli na temat porządku, bezpieczeństwa lub dokładności. Mogą martwić się o szczegóły, które większość ludzi uważa za mało istotne.
- Koncentracja na szczegółach: Skupienie na szczegółach i dokładność są ważne dla osób z tą osobowością. Mogą spędzać dużo czasu na analizowaniu i planowaniu, aby upewnić się, że wszystko jest idealnie.
- Kontrola: Osoby z osobowością obsesyjno-kompulsyjną lubią być w kontroli sytuacji i swojego otoczenia. Mogą być opiekuńcze i kontrolujące w stosunku do innych.
- Unikanie ryzyka: Osoby te zwykle unikają ryzyka i nie lubią być zaskakiwane. Starają się zaplanować każdy aspekt życia, aby uniknąć niepewności.
- Uporządkowanie i porządek: Porządek i czystość są dla nich ważne, a ich otoczenie jest zazwyczaj bardzo zorganizowane.
- Nadmierna pracowitość: Osoby z osobowością obsesyjno-kompulsyjną mogą być nadmiernie pracowite, poświęcając wiele czasu i energii na wykonywanie zadań.
- Trudności w delegowaniu zadań: Mają tendencję do trzymania kontroli nad wszystkim i często mają trudności z delegowaniem obowiązków innym.
- Nadmierna dbałość o szczegóły: Osoby te często martwią się o błahe szczegóły, które inni mogą uznać za nieistotne.
Warto zaznaczyć, że niektóre cechy tej osobowości mogą być korzystne, na przykład w pracy, gdzie dokładność i staranność są ważne. Jednakże, gdy te cechy stają się nadmierne i przeszkadzają w codziennym życiu, zalecana jest terapia lub wsparcie psychologiczne.
Osobowość obsesyjno-kompulsyjna nie jest tożsama z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym (OCD), choć oba mogą mieć pewne podobieństwa. Z OCD wiążą się natrętne myśli i kompulsje, które są bardziej nasilone i prowadzą do znacznego cierpienia i dysfunkcji. Osobowość obsesyjno-kompulsyjna dotyczy bardziej cech osobowości niż zaburzenia psychicznego.
Osobowość unikająca (ang. Avoidant Personality Disorder) to kolejny z 3 typów osobowości opisanych w podręczniku dot. zaburzeń psychicznych (DSM-5). Osoba taka ma tendencję do unikania sytuacji społecznych, unikania ryzyka oraz odczuwania nadmiernego lęku i nieśmiałości w interakcjach międzyludzkich. Oto kilka charakterystycznych cech osobowości unikającej:
Osobowość unikająca
- Nadmierny lęk społeczny: Osoby z osobowością unikającą odczuwają silny lęk w sytuacjach społecznych i często unikają spotkań towarzyskich, nawet jeśli chcieliby w nich uczestniczyć. To związane z obawą przed oceną innych i obawą przed odrzuceniem.
- Niskie poczucie własnej wartości: Osoby z osobowością unikającą zazwyczaj mają niskie poczucie własnej wartości i niską pewność siebie. Często są przekonane, że są nieatrakcyjne lub niegodne miłości i akceptacji innych.
- Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji: Osoby z tą osobowością mogą mieć trudności w nawiązywaniu głębokich relacji interpersonalnych i często wycofują się, gdy sytuacja staje się zbyt bliska lub intymna.
- Nadmierny perfekcjonizm: Osoby z osobowością unikającą mogą wykazywać perfekcjonistyczne tendencje, które utrudniają im wyrażanie siebie i podejmowanie działań. Często obawiają się popełnienia błędu lub nieporadzenia sobie w sytuacji społecznej.
- Unikanie ryzyka: Osoby te unikają sytuacji, które wiążą się z ryzykiem lub niepewnością. Starają się zaplanować i kontrolować swoje życie, aby uniknąć niebezpieczeństwa i potencjalnego odrzucenia.
- Tendencje do izolacji: Osoby z tą osobowością mogą wycofywać się społecznie, izolować się od innych i unikać nowych doświadczeń i wyzwań.
- Nadmiernie obciążający lęk: Lęk jest dominującym uczuciem u osób z osobowością unikającą, co może prowadzić do poczucia osamotnienia i izolacji społecznej.
Osoba z osobowością unikającą może doświadczać znacznego cierpienia związanego z jej cechami osobowościowymi, co może prowadzić do trudności w funkcjonowaniu w życiu codziennym i zawodowym. Zalecana jest terapia poznawczo-behawioralna, która może być skutecznym sposobem na radzenie sobie z objawami i poprawę jakości życia osób z tą osobowością.
