Depresja u dzieci jest zaburzeniem emocjonalnym, które charakteryzuje się długotrwałymi i nasilającymi się objawami depresyjnymi, takimi jak smutek, brak energii, brak zainteresowania rzeczami, które kiedyś sprawiały przyjemność.
Szacuje się, że ta choroba dotyka nawet 2 proc. dzieci i ok. 8 proc. nastolatków. Alarmujące policyjne dane, które były dostępne za pierwsze półrocze 2022 roku pokazały, że do końca lipca minionego roku na swoje życie próbowało się targnąć 1244 osób w wieku 7-18 lat. Niestey granica ta cały czas przesówa się w dół.
Niestety diagnostyka depresji u dzieci jest u dorosłych. Niekiedy ogólne objawy tego zaburzenia mogą przypominać objawy innych zaburzeń emocjonalnych jak i rozwojowych (ADHD, trudności w uczeniu się, Asperger). Dlatego ważne jest, aby diagnozę postawił specjalista, taki jak lekarz lub psycholog, który posiada odpowiednią wiedzę i narzędzia by wykluczyć inne możliwe przyczyny występowania objawów.
Warto zwrócić uwagę, że depresja sytuacyjna, czyli taka, która jest bezpośrednim wynikiem trudnego wydarzenia w życiu dziecka, zazwyczaj ma łagodniejsze objawy od jej pełnej klinicznej odmiany. Rzadziej też zdarzają się nawroty epizodów depresyjnych.
Problemy depresji
Depresja u dzieci może pogłębić problemu związane z uczeniem się i nauką szkolną. Szczególnie jest to trudne gdy właśnie sama nauka jest jedną z przyczyn pojawienia się tego zaburzenia. Dzieci cierpiące na depresję mogą mieć znaczne trudności z koncentracją, pamięcią i motywacją, co jak wiadomo, utrudnia im uczenie się i osiąganie dobrych wyników w szkole.
Może ona również prowadzić do problemów związanych z relacjami społecznymi. Dzieci cierpiące na depresję mogą mieć zwiększone trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu przyjaźni, co może prowadzić do zwiększenia izolacji i poczucia osamotnienia.
Jednak jednym z największych skutków depresji u dzieci jest negatywny wpływ na rozwój emocjonalny i społeczny. Wcześniej wspomniana izolacja może wpłynąć na brak akceptacji ze strony grupy rówieśniczej. Ta akceptacja często związana wręcz z odrzuceniem dodatkowo zasila negatywny nastrój oraz dalsze obniżanie samooceny.
Kolejnym negatywnym skutkiem depresji u dzieci jest ryzyko samobójstwa. Niestety dziś obserwuje się, że dzieci nawet 7 letnie są posiadają myśli samobójcze, a nawet podejmują próby samobójcze. Jest to szczególnie niepokojące, ponieważ dziecięce działania dzieją się po cichu, nagle.
Depresja u dzieci i dorosłych
Depresja u dzieci i dorosłych różni się przede wszystkim objawami oraz sposobami ich manifestacji. Depresja u dzieci często przebiega inaczej niż u dorosłych i objawy mogą być trudniejsze do zauważenia.
Objawy depresji u dzieci mogą obejmować:
- smutek, płaczliwość, przygnębienie; dodatkowo u dzieci i nastolatków pojawia się drażliwość i łatwe wpadanie w złość lub rozpacz,
- apatia, utrata zdolności do cieszenia się z rzeczy, które wcześniej sprawiały radość,
- znudzenie, zniechęcenie,
- ograniczenie kontaktu z rówieśnikami,
- nadmierna wrażliwość na krytykę,
- depresyjne, pesymistyczne myślenie – „wszystko jest bez sensu”, „nic mi się nie uda” itp.,
- wewnętrzne napięcie i lęk, przy których nie da się określić przyczyny.
Depresja u dorosłych z kolei charakteryzuje się objawami takimi jak:
- osłabienie koncentracji i uwagi;
- niska samoocena i mała wiara w siebie;
- poczucie winy i małej wartości;
- pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości;
- myśli i czyny samobójcze;
- zaburzenia snu;
- zmniejszony apetyt.
Ważne jest, aby pamiętać, że depresja u dzieci jest poważnym problemem i wymaga leczenia oraz wsparcia od specjalistów oraz rodziny. Nie należy bagatelizować objawów depresji u dzieci i należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem lub psychologiem w celu uzyskania pomocy.
Leczenie depresji
Leczenie depresji u dzieci jest złożonym procesem, który obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i terapię psychologiczną oraz wsparcie ze strony rodziny i otoczenia.
Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu leków antydepresyjnych, takich jak SSRI (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), które pozwalają na regulację poziomu serotoniny w mózgu i zmniejszenie objawów depresji. Leki te jednak stosuje się z rozwagą i pod kontrolą lekarza specjalisty, ponieważ mogą mieć skutki uboczne i nie są odpowiednie dla wszystkich dzieci.
Terapia psychologiczna jest również ważnym elementem leczenia depresji i może obejmować różne metody, takie jak terapia behawioralna, terapia poznawczo-behawioralna, terapia rodzinna oraz terapia grupowa. Niekiedy łączy się kilka metod terapeutycznych dla osiągnięcia lepszych pozytywnych skuitów tych oddziałowań terapeutycznych. Terapia przede wszystkim polega na pracy nad rozwijaniem umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami i myślami, rozwijaniem umiejętności społecznych oraz pracy nad relacjami z rodzicami i rówieśnikami.
Ważne jest, aby leczenie było dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Koniecznie musi być prowadzona przez wykwalifikowanych specjalistów, takich jak lekarz lub certyfikowany psycholog, którzy będą monitorować proces leczenia i dostosowywać go do zachodzących zmian.
Wsparcie ze strony rodziny i otoczenia jest równie ważne. Rodzice i opiekunowie powinni być świadomi objawów choroby, wiedzieć jak sobie z nią radzić i jak wspierać dziecko w procesie leczenia. W przypadku braku sprzyjającego środowiska (szczególnie rodzinnego) istnieje realne zagrożenie, że wszelkie oddziałowywania terapeutyczne będą mało skuteczne lub nieskuteczne. Przez co sama terapia będzie niestety skupiać się na działaniu „tu i teraz”.
